Wie is?.... Theo Wijnen

We zijn bij Thei Wijnen – Thei de Prei - op de koffie geweest en hebben flarden van een leuk gesprek op papier gezet.

Jij woont hier in jouw ouderlijk huis?

Ja. Dit huis is in 1925 gebouwd door mijn opa. Mijn moeder is hier ingetrouwd. 

Mijn vader was van 1903 en de oudste van de kinderen. Hij was 22 jaar toen zijn moeder stierf. Mijn opa werd dus weduwnaar en bleef met 6 kinderen achter. Mijn vader is in 1938 getrouwd met mijn moeder, zij bleven in dit huis wonen en kregen hier 6 kinderen.

Allemaal zijn ze getrouwd, behalve ik. Ik had de pech dat mijn schoonmoeder geen kinderen kon krijgen. Ik ben overigens in 1942 geboren.

Hiernaast, waar mijn schuur staat, stond vroeger het armenhuis. Het verhaal gaat dat voor de oorlog, Teun van Jan d’n Duvel hier een poosje woonde. In de jaren dertig is er een foto vanuit de kerktoren gemaakt. Daarop zie je het armenhuis, het huis van Valkx, ons huis, het huis van Thissen, de boerderij van Van Dijck en de nog intacte molen van Theo Simons. Die foto heb ik uitgeleend maar degene kan hem nergens meer vinden. Ik heb óveral gezocht, zei ze. Dat is niet waar, zei ik. Daar waar de foto ligt, heb je niet gekeken.

Bij die molen van Simons, woonde een uil. Wij hadden daar een plak met aardbeien. Als wij op het land aan het werk waren en naar de wc moesten, deden we dat in Theo zijn varkensstal. Helaas is de molen in de oorlog vanuit de overkant van de Maas beschoten en vernield.

De Groene Kruissingel bestond nog niet. Kinderen die vanuit Aijen naar school liepen, gingen over een paadje (De Wal). Dat liep vanaf de boerderij van Josten, De Vorstenhof, zowat vóór onze Jèr en het Groene Kruisgebouw langs, hiervóór langs en dan hiernaast ‘t Pêdje in. Verder liep er een weggetje van de Aijenseweg langs de Voelkeskoel op. Volgens mij is de Groene Kruissingel ergens rond 1946-1948 gebouwd. Het armenhuis was toen een bouwval dus zal van vóór 1900 dateren en is denk ik in 1947 afgebroken. 

Toen de Groene Kruissingel hier werd aangelegd, waren er al ‘bestechungen’. Daar zit het schrot in van de gebombardeerde kerk. Maar in de lorries met zo’n kiepwagentjes, zaten vaak nog goeie stenen. Direct na de oorlog hadden wij 2 kostgangers van de wederopbouw. Ze moesten ’s zaterdags tot de middag werken maar daarna deden zij de goeie stenen in een aparte kiepwagen en kiepten die stenen hier neer. Daar is onze schuur van gebouwd. Ik geloof in ruil voor 6 pakjes sigaretten.

Mijn opa ging met een ton petrolium rond met paard en kar, ik geloof 1 keer week naar Siebengewald. Er was nog geen verlichting en daar werden de olielampen van gestookt. Mijn opa is in 1955 gestorven, hij is op de Aijenseweg van de fiets afgewaaid. Hij was toen 85 jaar.

Direct na de oorlog, heeft in het huis hier tegenover, Van den Berg gewoond. Daarna Thei Jetten. Thei heeft een van de allermooiste Ave Maria’s gecomponeerd. Hij gaf ook muzieklessen zoals drum, gitaar en trekharmonica.

Detailhandel en meer

Verder had je hier in Bergen wel 10 of 11 winkels. Henneke de Mol had bijvoorbeeld een groentewinkeltje. Hij ging ook met de groentekar rond. En daarnaast had je Piet de kapper (Smits). Piet is later hier naar het plein gegaan, tegenover de kerk. Links zaten dan de vrollie die gepermanent werden. Zijn broer Huub heeft er ook bij ingezeten, maar ging later naar Well en begon daar een kapperszaak. Wieps Poels heeft hier ook een kapperszaak gehad.

Er waren ook nog eens 3 bakkers: Joep d’n Bekker, Geurts d’n Bekker en in Aijen Jan d’n Bekker. Maar zij reden ook met het brood in een busje rond. Geurts d’n Bekker had bij de bakkerij ook een winkeltje met levensmiddelen en café. Jeu Hesen, de melkboer, ging zo’n 3-4 keer per week met het paard rond met melk, yoghurt, vanillevla, chocoladevla, boter enz. Later deed hij dat met een busje.

Nefkens had een winkeltje, Toon van Bon had een winkeltje. Reijntjes had een aannemersbedrijf met timmerij. Naast de werkplaats was de showroom met meubels. Kamphuis had een winkeltje, Geenen had een winkeltje, daarnaast zat Ser Custers met een winkeltje, Trina Zegers had een winkeltje. Er zaten zelfs 2 schoenmakers. Wijzelf verkochten eieren, petrolium, naaimachine-olie, enzovoorts.

De eerste tractor hier in het dorp was van Hubers, 19 PK! Daarna kocht Hurkens een tractor van 27 PK. Jent Ponjée kocht toen een Fordje met zo’n kleine wieltjes. Jent kon álles maken. Hij heeft zelf een dorskast gemaakt (zonder bescherming). Hij had 15 kinderen, dus moest erg voorzichtig zijn dat er geen ongelukken mee gebeurde.

De Mariaschool was vroeger aan de Groene Kruissingel. Dat was een gemengde school en werd later de meisjesschool. In de Kerkstraat kwam toen de Jozefschool, de jongensschool. De eerste 2 jaren heb ik nog les gehad bij Van Lin, tegenover Van Bon in de Oude Kerkstraat. De eerste-, tweede- en derdeklassers gingen naar de speeltuin toe. De vierde-, vijfde- en zesdeklassers gingen 1 jaar naar Den Haag, 1 jaar naar het Openluchtmuseum en de dierentuin in Arnhem en 1 jaar naar Schiphol. 

Vuilniskuil

Mijn vader ging direct na de oorlog, elke 14 dagen vuilnis ophalen. Daarvoor kreeg hij 5 cent per aangemeld adres. Wij hadden zo’n slagkar waarmee dat vuilnis werd opgehaald. Vervolgens werd de kar terug uitgereden en kiepte mijn vader het vuilnis in de kuil, aan de zijkant richting Aijen. Dat was veelal kolenafval, puin, van alles wat. Het was zogezegd de eerste vuilnisbelt van Bergen. In de volksmond De Voelkeskoel.

Later is ook het plan geweest om bij het verleggen van de Maasarm in Heijen, de uitkomende grond te gebruiken om de Voelkeskoel op te hogen. Hier zouden zo’n 30 woningen gebouwd kunnen worden. Maar toen de winkels in Bergen richting Nieuw Bergen vertrokken, ging ook het plan van tafel. Als een van de eersten vertrok Frans Geenen.  

Op 7 april 1969 om 12.40 uur, brak ik tijdens een voetbalwedstrijd mijn been. Het was een open botbreuk die niet wilde helen. Al met al heb ik zo’n 15 maanden in het ziekenhuis gelegen. Vanuit het ziekenhuis in Venray kreeg ik fysiotherapie van Rob Plezier. Ik ben 2x per week, ik denk wel 80x, naar Venray gereden. 

Dankjewel Thei, voor het leuke gesprek!

Namens Bergen Toen en Nu

Maarten Ruhl en Marie-Louise Ponjée