STRAATNAMEN (NIEUW)BERGEN
Om personen en zaken aan te duiden zijn namen onmisbaar. Dit geldt ook voor straten. Vooral als een plaats groter wordt en de woningen en straten in aantal toenemen kan men een goede naamgeving der straten niet meer missen.
Zoals in vele gemeenten ten plattelande was de officiële naamgeving der straten 30 jaren geleden te Bergen nog niet ingevoerd. Wel bestonden er namen van buurtschappen en ook wel van straten, welke in de omgangstaal gebruikt werden, maar deze benamingen vonden in geen regeling een officiële erkenning.
HUISNUMMERING ANNO 1819
In de vergadering van 14 juni 1819 heeft de gemeenteraad van Bergen volgens een voorslag van de schout gedelibereerd om alle huizen der gemeente te laten nummeren aangezien het dikwijls heel moeilijk was op afgelegen plaatsen kleine huizen, die weinig bekend waren te vinden.
Deze onaangenaamheden waren door het nummeren te voorkomen. De gemeenteraad was overtuigd van het nut van deze maatregel. ‘Hij heeft dezelve goedgekeurd en daarop is tegelijk met den verfmeester Johannes Jumet, wonende te Afferden, een akkoord gesloten, dat hij alle de huizen in de gemeente liggende, zoude nummeren, en daarvoor van ieder akkerman of burger zeve cents of drie stuivers Cleefs betaald zou krijgen, de arme daartegens voor niets’.
Wijken A tot en met F
Voordat de gemeenteraad in 1955 heeft besloten tot invoering van de straatnaamgeving had elk pand toch reeds zijn eigen aanduiding. Hiervoor was de gemeente ingedeeld in 6 wijken: elk dorp was een wijk, waarvoor een letter gebruikt werd. Heijen was wijk A Afferden B, Siebengewald C, Bergen D, Well E en Wellerlooi F. De aanduiding van een woning te Afferden was bijvoorbeeld niet Bleijenbeek 12 maar B7. De nummering was per wijk doorlopend, telkens beginnend met nummer 1.
In elke wijk begon de nummering op dat punt, waarvan het gemeentebestuur van oordeel was dat men een zo goed mogelijke volgorde van de nummering kon verkrijgen.
In Heijen begon de nummering bij het kasteel (A1), te Afferden eveneens bij het kasteel (B1). De naoorlogse huisnummerlijst van Afferden begon echter met B7 omdat het kasteel ter plaatse met de bijgebouwen de laatste oorlog helaas niet overleefd had. In Siebengewald begon de nummering (C1) aan de Augustinusweg nabij de grenspost. Te Bergen had niet het gemeentehuis maar het pand, tegenwoordig aangeduid met "Oude Kerkstraat 28" het nummer Dl. Te Well begon de nummering in het Knikkerdorp: Knikkerdorp 6 was voorheen E1. Te Wellerlooi was het nummer Fl toegekend aan het juvenaat St. Jozef, thans huize Roobeek.
Invoering straatnamen
De doorlopende nummering bleek in de praktijk nogal eens tot problemen te leiden, vooral toen er meer groei en ontwikkeling kwam in alle dorpen van de gemeente. Zonder straataanduiding was het moeilijk zoeken naar een pand, dat alleen met een letter en een nummer was aangeduid. Dit gold vooral voor hen, die ter plaatse niet zo goed bekend waren.Om de bezwaren van het bestaande systeem van de huisnummering te ondervangen heeft de raad op 31 mei 1955 besloten over te gaan tot het invoeren van straatnamen voor de gehele gemeente. In dit eerste besluit met betrekking tot de straatnaamgeving worden in totaal 100 namengekozen, namelijk 18 voor Heijen, 16 voor Afferden,17 voor Siebengewald, 16 voor Bergen, 20 voor Well en 13 voor Wellerlooi. Bij deze eerste keuze is men vooral uitgegaan van de namen, welke in de dagelijkse spreuktaal reeds gebruikt werden voor de aanduiding van straten en buurtschappen. Nieuw BergenBij de 100 namen, vermeld in het raadsbesluit van 31 mei 1955, waren nog geen namen opgenomen voor de straten in de nieuwe woonkern van Bergen, waarvoor een uitbreidingsplan in voorbereiding was. Het was niet mogelijk om voor de straten van Nieuw Bergen een keuze te maken uit de namen, welke in de volksmond reeds gebruikt werden. Het ging hier immers over een woonkern, welke als zodanig nog geen historie had. Het gemeentebestuur heeft aan het Sociaal Historisch Centrum voor Limburg advies gevraagd om te komen tot een naamgeving voor de straten van Nieuw Bergen, ontleend aan de geschiedenis van de gemeente Bergen, in het bijzonder van de heerlijkheid Well-Bergen. Het is begrijpelijk dat juist bij deze namen het meest vraagtekens geplaatst worden: "waarom is deze naam gekozen ?" en "wat betekent deze naam ?". In het kort willen wij trachten deze vragen hieronder te beantwoorden.
Naamgeving
Historische banden met Gelder, Keulen en Kleef hebben geleid tot de namen Gelder-, Keuler- en Kleefstraat.
In de kerkelijke registers van Bergen uit de 13e en 14e eeuw wordt deze plaats genoemd "Barga" of "Bergen" vandaar de naam Barga-park.
De plaats Well heeft in de 8e eeuw behoord tot de bezittingen van Alberik, vandaar de naam Alberikstraat.
Het kasteel Well heeft in de loop der jaren verscheidene bewoners gehad. De namen van deze families worden bewaard in de aanduidingen: Arendael-, van Baerle-, van Bijlandt-, von Flodorff-, Baron de Liedel- en van Straelenstraat.
De volgende straten zijn genoemd naar:
Van Bergenstraat - Johan van Bergen, schout 15e eeuw,
Boermansstraat - Johannes Hubertus Boermans, schout 17e eeuw,
Bommelroystraat - Ernestes Bommelroy, schout te Afferden 18e eeuw,
Daem van Kekenstraat - bewoners van "de Spijcker", een grote boerenhof voorheen gelegen in Bergen tegenover de parochiekerk
Eldenstraat - Karel Elders, burgemeester 1836-1879
Pastoor Erphagenstraat - Petrus Erphagen, pastoor 16e eeuw,
Herckenrathstraaat - Frans Herckenrath, schout 18e eeuw,
Gerardus Mandersstraat - Gerardus Manders, schepen 18e eeuw,
Roefsstraat - Edmond en Theodoor Roefs, schouten 18e eeuw;
Gildenstraat - de gilden, welke zowel in de heerlijkheid Well-Bergen als in de andere heerlijkheden der gemeente bestaan hebben.
De patroon van de parochie Bergen heeft ook zijn straat gekregen: de St. Petrusstraat.
St. Antonius is een naam, welke men ook in de historie van Bergen vaker tegenkomt. Niet alleen in de kapellen van Aijen en Heukelom, maar ook in een straat van Nieuw Bergen, wordt deze naam in ere gehouden.
Straatnamen met schilders
Over een aantal schilders is met heel veel documentatie openbaar elders te vinden.
Met dank aan het openbare platform 60plusplaza
Jeroen Bosch - klik hier
Vincent van Gogh - klik hier
van Bijlandtstraat
Wie was van Bijlandt? Klik hier
Deze straat bestaat niet meer.
Klik op de link: akte van de gemeente
Pastoor van Erphagenstraat
Wie was pastoor van Erphagen? Nieuwsgierig gemaakt, klik dan hier voor meer informatie.
Nieuwe paden
Wie is Cees Adamse, waarnaar het fietspad tussen Bergen en Nieuw Bergen is genoemd?
Meer informatie bij de volgende link: Dorpsraad Bergen Limburg
In de jaren 2023-2024 zijn onderstaande artikelen in het Topic- Regiomagazine geplaatst door Bergen Toen en Nu
Straatnamen in de gemeente Bergen
- Raadplegingen: 3880